آماده سازی و خشک کردن چوب

خشک کردن و آماده سازی چوب 
عملیات خشک کردن و آماده سازی چوب ، فعالیتی پیچیده به حساب می آید که بنا بر میزان خشکی چوب مورد نظر و همچنین مورد کاربرد آن دارای گوناگونی های خواهد بود. ابعاد مورد نظر محصول ، چگونگی انبار کردن و همچنین میزان رطوبت محیط انجام فرآیند همگی از عوامل تاثیر گذار در این فناوری هستند. چوب به یکی از روش های هوا خشک و یا اتاق خشک کن و یا ترکیبی از هر دو روش جهت ارایه آماده سازی می‌شود . بنا بر گونه درخت و اندازه آن چوب ممکن است بصورت گرده و یا همان کنده کامل و یا بصورت برش خورده تحت عملیات فراوری قرار بگیرد. 
چرا ما قبل از استفاده اقدام به خشک کردن و آماده سازی چوب مینماییم؟! در مقدمه جواب به این سوال بهتر است بدانید بخش اعظم چوبی که در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد بصورت خشک در بازار موجود می‌باشد. دلایل این امر گوناگون هستند. اول آنکه هنگامی که چوب خشک شد ثبات ابعادی و رفتاری چوب تا حدودی تضمین می‌گیرد. همچنین وزن چوب بطور چشمگیری کاهش خواهد یافت چرا که در انجام عملیات خشک کردن بخش عمده آب موجود در چوب تبخیر شده و از آن خارج میگردد که همین امر باعث سهولت در حمل و جابجایی قطعات چوب خواهد شد. از دلایل دیگر می‌توان به افزایش مقاومت چوب در برابر تغییر رنگ و همچنین آسیب پذیری کمتر نسبت به پوسیدگی اشاره کرد. به عنوان آخرین دلیل لزوم خشک کردن بایستی بدانید که چوب خشک شده از نظر استحکام  در برابر فشارهای سطحی ، عرضی و طولی در حدود ۵۰٪ از مقاومت بالاتری نسبت به چوب اصطلاحا خیس برخوردار است.
معیار سنجش خشکی چوب میزان رطوبت حاضر در چوب نسبت به وزن کلی آن است. چوب حتی بصورت خشک هم دارای رطوبت است و هم قادر به جذب رطوبت می‌باشد. این میزان رطوبت می‌توان از ۷ تا ۲۰۰ ٪ متغییر باشد ، همچنین در نظر داشته باشید چوبی که بوسیله روش اتاق خشک کن تا درجه فرضی ۱۲٪ خشک شده است لزوما در همین شرایط باقی نخواهد ماند و امکان خشک شدن تا مراتب پایین تر و یا جذب رطوبت تا مراتب بالاتر را نسبت به محیطی که در آن قرار می‌گیرد دارا می‌باشد. 
همان طور که گفته شده دو روش کلی خشک کردن چوب را به اختصار جهت آشنایی توضیح خواهیم داد. روش اول که روشی طبیعی سنتی و بسیار قدیمی است با استفاده از هوا و با روش انبار کردن چوب انجام می‌شود. این روش قادر است تا با توجه به رطوبت محیط میزان رطوبت چوب را تا میزان ۱۵ الی ۲۰٪ کاهش دهد. البته همان طور که شاید حدس زده باشید این روش بسیار زمان بر و کند خواهد بود تا حدی که برای خشک کردن هر ۲.۵ سانتیمتر از ضخامت چوب به تقریبا یک سال زمان نیاز است. یعنی اگر قصد خشک کردن یک الوار چوب با ضخامت ۱۰ سانتیمتر را دارید باید حداقل ۴ سال برای خشک شدن زمان صرف کنید!
روش دوم روش اتاق خشک متدی جدیدتر ،صنعتی و با سرعت بیشتر است اما در ازای سرعت بالا دارا پیچیدگی های بیشتری است. این روش با قرار دادن چوب در یک دالان و یا اتاقی محصور با سیستم تهویه خاص و مجهز به سیستم گرمایشی شروع می‌شود و نسبت به گونه چوب و میزان رطوبت محصور در آن با دمیدن کنترل شده هوای گرم و در بعضی موارد استفاده از مواد شیمیایی خاص جهت استخراج سریع شیره درخت از بافت چوب ادامه می‌یابد تا نتیجه مطلوب حاصل گردد. 
در مطالب آتی بیشتر و عمیق تر به بررسی روش‌های خشک کردن چوب و نحوه برش و آماده سازی آن خواهیم پرداخت.

چوب چیست؟

 

مانند تمام گیاهان سبز، درختان نیز بوسیله فرایند فوتوسنتز مواد مورد نیاز جهت رشد خود را طی یک فرایند شیمیایی پیچیده با استفاده از نور خورشید،دی اکسید کربن موجود در هوا و آب و مواد غذایی موجود در زمین تولید می کنند.بدلیل خاصیت هایگرو اسکوپیک (جذب و دفع رطوبت توسط چوب)این ماده صنعتی از نظر خواص فیزیکی با بسیاری از مواد دیگر متفاوت است پس همیشه به یاد داشته باشیم که چوب قابلیت تغییر حالت فیزیکی را بواسطه خاصیت مذکور دارا می باشد. 
  چوب از نظر بافت به زیر شاخه های متفاوت چه از لحاظ سلولی،فصل رشد و تخلخل تقسیم می شود به صورت مختصر چوب دارای سلول های نرم و سخت است،همچنین از نظر دسته بندی فصل رشد به دو شاخه ابتدایی و انتهایی فصل رشد تقسیم میشود.چوب تولید شده توسط درخت در ابتدای فصل رشد از نظر ساختار دارای تراکم پایین تر و سلول های بلند و نازک تری است در حالیکه در انتهای فصل چوب زاییده شده دارای سلول های کوچک تر،کوتاه تر و با جداره ای به مراتب سخت تر است. این خاصیت عموما در مورد درختانی که در مناطقی با  فصول کاملا متمایز از یکدیگر رشد می کنند صدق می نماید.
   چوب ها به طور کلی به دو دسته سخت و نرم تقسیم می شوند، همانطور که از اسم این دو دسته بر می آید عموما چوب های نرم نسبت به چوب های سخت بافتی غیرمتراکم تر یا به بیان ساده نرم تر دارنداما به لحاظ گیاه شناسی چوب های نرم درختانی هستند که در شاخه ی Gymnospermae و چوب های سخت در دسته ی Angiospermae قرار میگیرند. به همین دلیل یکی از سبک ترین چوب های تجاری جهان به نام بالسا در شاخه چوب های سخت و چوب سرخدار که چوبی بسیار متراکم و سنگین است در شاخه چوب های نرم قرار می‌گیرد.
    گونه های تجاری چوب های موجود در بازار ایران و جهان به طورکلی از سه گونه مختلف از جنگل های موجود در کره زمین برداشت میشوند. نوع اول از جنگل ها،جنگل های درختان مخروطی شکل و سوزنی برگ مناطق قطبی و زیر قطبی هستند.نوع دوم از جنگل ها، جنگل های سخت چوب مناطق معتدل هستند که شامل هر دو گونه درختان خزان دار و همیشه سبز می‌شوند.این جنگل ها به طور پراکنده در نیمکره شمالی وجود دارند و به طور عمده زیستگاه درختان موجود در دسته چوب های نرم هستند. سومین و آخرین نوع از جنگل ها شامل جنگل های مناطق گرمسیری با درختانی از جنس چوب سخت می‌باشند که به طور خاص زیستگاه درختان همیشه سبز و پهن برگ هستند،این جنگل ها در مناطق آمریکای جنوبی و مرکزی،آفریقای مرکزی و کشورهای جنوب شرق آسیا یافت می شوند.